نویسنده: دکتر احمد شجاعی فوق تخصص قرنیه و عیوب انکساری



 
تا به حال از سرمه برای آرایش چشمان تان استفاده کرده اید؟ اگر جواب تان مثبت است حتماً‌ می دانید رنگ سیاه سرمه، ‌جلوه ی زیبایی به چشم ها می بخشد و تیرگی و گیرایی چشم ها را بیشتر می کند. بعضی از بانوان هم از سرمه برای پر رنگ کردن ابروهای شان استفاده می کنند،‌ ولی این روزها در رقابت با انواع خط چشم هایی که بازار لوازم آرایش را در دست خود دارند،‌این ماده آرایش سنتی دیگر در گنجه مادربزرگ ها پیدا می شود. اگر شما همچنان طرفدار سرمه و کشیدن آن به چشمان تان هستید، بد نیست در این باره بیشتر بدانید.

سرمه

سرمه که در زبان عربی آن را «کحل» می گویند، ماده ی سیاهی است برای سیاه کردن چشم ها که به پشت پلک ها یا داخل چشم کشیده می شود. جالب است بدانید نام رنگ سرمه ای هم از این ماده گرفته شده است.
حدود هفتاد سال پیش، ‌خبری از برق، چراغ و لوستر نبود. مردم شب ها برای روشن کردن فضای خانه از چراغی به نام پیه سوز استفاده می کردند و مواد سوختنی آن را که معروف به «روغن کنتو» بود از دانه ی گیاهی به نام بیدانجیل به دست می آوردند.
برای تهیه این روغن تنه ی درخت نارون را سوراخ و از چوب همان درخت برای آن دسته ای درست می کردند که در داخل ظرف بتواند به چرخش در بیاید. یک سوراخ هم برای خارج شدن روغن در زیر آن تعبیه می کردند. آن ها گاوی را با چشمان بسته به دسته ی این هاون مخصوص می بستند و دانه ی گیاه کنتو را داخل آن می ریختند و با چرخاندن مکرر حیوان، «کنتو» له شده و روغن آن از سوراخ زیرین بیرون می آمد. بعدها از روغن حیوانات اهلی هم به تهیه سرمه می پرداختند.
برای تهیه سرمه سنگی را روی فتیله ای که آغشته به روغن و در حال سوختن بود،‌می گرفتند و دود حاصل از آن را که سرمه نامیده می شود به چشمان خود می کشیدند.
البته در بعضی مناطق ایران نیز با سوزاندن بادام، فندق و کرچک سرمه را به دست می آوردند.

یک عادت خطرناک

بسیاری از خانم ها عادت دارند سرمه، ‌خط چشم و مداد چشم را درون چشمان شان بکشند.این کار دو ایراد اساسی دارد. اول این که با این کار چشمان شما کوچک تر به نظر می آیند، ‌بنابراین اگر چشمان چندان درشتی ندارید بهتر است چنین کاری نکنید.
از طرف دیگر سرمه ای که به صورت خانگی و خارج از شرایط استریل کارخانه ای تهیه می شود، ممکن است حاوی میکروب هایی باشد و باعث التهاب و قرمزی چشم و در موارد پیشرفته تر باعث عفونت می شود. ظرف سرمه(سرمه دان) می تواند محلی برای رشد و تکثیر باکتری ها و میکروب ها باشد، ‌بخصوص که مواد اولیه این محصول معمولاً‌ به صورت خانگی و دست ساز تهیه می شوند و امکان آلودگی آن زیاد است.

مسمومیت با سرب

استفاه از سرمه برای زیبایی چشم ها آن قدر هم که فکر می کنید بی خطر نیست! خیلی ها تصور می کنند چون سرمه محصولی خانگی است و به صورت دست ساز تهیه می شود، ‌می توان به آن بیش از خط چشم اعتماد کرد، ‌در حالی که خود سرمه هم می تواند از جهاتی سلامتی شما را به خطر بیندازد. سرمه معمولاً ‌حاوی مقداری فلز سرب است که سلامت چشم شما را تهدید می کند. سرب فلزی خاکستری است با ته رنگ مایل به آبی،‌محققان می گویند سرب در نسوج بدن جذب پروتیین ها می شود و بیشترین اثر سمی خود را بر مغز و اعصاب وارد می کند. سرب در محصولات خانگی مانند سرمه ی چشم و سنگ های زینتی مصنوعی به صورت گردن بند یا دستبند به کار می رود و می تواند در مواردی باعث مسمومیت شود.

چشم های حساس

مواد شیمیایی مثل سرمه، ‌خط چشم یا مداد چشم که در آرایش چشم ها استفاده می شوند گاهی تحریک کننده و باعث حساسیت چشمی می شوند. البته ممکن است سرمه برای یک نفر هیچ گونه حساسیتی ایجاد نکند، ‌ولی برای شخص دیگری باعث حساسیت شود. علایم حساسیت چشم ها به سرمه،‌قرمزی، ‌خارش، اشک چشم،‌ ضخیم شدن لبه ی پلک و پوسته پوسته شدن پوست سطح پلک است. پزشکان می گویند حساسیت چشم معمولاً‌ تا دو ماه طول می کشد. اگر شما پس از کشیدن سرمه به چشمان تان دچار این علایم شدید، بد نیست در اولین فرصت با یک چشم پزشک تماس بگیرید تا داروهای لازم ضد حساسیت را دریافت کنید.
منبع: 7 روز زندگی شماره 142